Met 500 minder WW-uitkeringen dan de maand ervoor, komt de teller eind juli in Noord-Brabant uit op 24.320: een daling van 2%. Landelijk daalt het aantal WW-uitkeringen ook: met 2,5%. Werkgevers hebben grote moeite om werknemers te vinden. Eén van de sectoren waar de tekorten voelbaar zijn in Noord-Brabant is de onderwijssector. Lerarentekorten in het voortgezet en primaire onderwijs houden de komende jaren aan. Op sommige scholen is het tekort goed merkbaar: klassen worden steeds groter en soms staan er ongekwalificeerde leerkrachten voor de klas.

Omdat het aantal WW-uitkeringen blijft dalen en het aantal openstaande vacatures blijft stijgen, zijn er in de volle breedte van de arbeidsmarkt personeelstekorten. Zo is de arbeidsmarkt in Noord-Brabant al twee kwartalen op rij zeer krap. Landelijk is de arbeidsmarkt sinds het 1e kwartaal van 2022 zeer krap. Het onderwijs kampt ook met tekorten. In juli 2022 waren er in Noord-Brabant 493 WW-uitkeringen voor docenten en onderwijsassistenten. Dat is een daling van 34% ten opzichte van een jaar eerder. Aan de andere kant waren er in het 1e kwartaal van 2022 ruim 650 openstaande vacatures voor dezelfde beroepen in Noord-Brabant, dat is een stijging van 59% vergeleken met een jaar daarvoor.

De krapte voor pedagogische beroepen nam in een jaar tijd sterk toe. Hadden pedagogische beroepen in het eerste kwartaal van 2021 in veel arbeidsmarktregio’s nog een gemiddelde arbeidsmarktspanning, in het tweede kwartaal 2022 sloeg dit om naar een krappe tot zeer krappe arbeidsmarktspanning in iedere arbeidsmarktregio.

Het nieuwe schooljaar begint bijna en sommige scholen weten nu al dat er komend jaar knelpunten gaan ontstaan door personeelstekorten. In het voortgezet onderwijs verschillen de tekorten per vak. Voor docenten exacte vakken (wis-, natuur- en scheikunde), economische vakken en talen (klassieke talen, Nederlands, Duits en Frans) is de vraag naar personeel al langere tijd (veel) groter dan het aanbod aan nieuwe leerkrachten in Noord-Brabant. In 2026 wordt in Noord-Brabant een tekort verwacht van gemiddeld 3,5% (275 fte) voor alle vakken. De regio’s in de Randstad krijgen te maken met de grootste tekorten. Dit komt omdat hier het aantal leerlingen naar schatting de komende jaren toeneemt, terwijl in de noorderlijke provincies het aantal leerlingen in het voorgezet onderwijs afneemt. In Noord-Brabant is er komende jaren sprake van een stagnatie van het aantal leerlingen in het vo, op lange termijn wordt een lichte afname voorspeld.

In 2016 was er landelijk nog een overschot aan leerkrachten basisonderwijs. Sindsdien nam de spanning op de arbeidsmarkt sterk toe en deze verschilt aanzienlijk per regio. Ook in Noord-Brabant neemt de krapte toe; in het 1e kwartaal van 2022 was de arbeidsmarktspanning in Noord-Brabant krap voor leraren basisonderwijs.

In Noord-Brabant zijn veel onderwijsberoepen kansrijk zoals: docenten vo/mbo talen (Nederlands, Duits, klassieke talen, Frans, Engels) en docenten vo/mbo exacte vakken (wiskunde, natuurkunde, scheikunde, ict/informatica). Er zijn ook onderwijsberoepen waarbij de baankansen verschillen per regio. Leerkrachten in het basisonderwijs kunnen in bijna iedere Noord-Brabantse arbeidsmarktregio direct aan de slag. Docenten hbo/wo economie, accountancy en recht is kansrijk in 3 van de 5 Noord-Brabantse arbeidsmarktregio’s. Leerkracht speciaal onderwijs biedt goede kansen op werk in West-Brabant.

Snelle oplossingen voor personeelstekorten zijn vaak lastig te realiseren. Kandidaten moeten over een lesbevoegdheid beschikken voordat ze als docent aan de slag mogen gaan. Intensiever werven (inzet van uitzendbureaus etc.) levert niet altijd een gewenst resultaat op en kan ertoe leiden dat scholen elkaar beconcurreren. Aan personeel kan worden gevraagd of zij meer uren willen werken. Zeker in het primair onderwijs wordt veel in deeltijd gewerkt, maar niet iedereen kan of wil meer uren werken. Voor werkzoekenden die zich willen laten (om)scholen blijft het onderwijs daarom ook de komende jaren een sector met zeer goede kansen op werk.

Ook zijn er een aantal regionale initiatieven die proberen oplossingen te bieden tegen de personeelstekorten in het onderwijs. In het MBO verschillen de eisen qua lesbevoegdheid: er zijn ook profielen waar geen hoger onderwijs voor gevraagd wordt. Zo is het mogelijk om te werken als instructeur. Dat biedt mogelijkheden om werkzoekenden om of bij te scholen tot docent of instructeur in het MBO. Daarom startte UWV in Den Bosch, Tilburg en Eindhoven (onder het zogeheten 3T-traject) met het werven van werkzoekenden vanuit andere sectoren. Mensen kunnen via dit traject één jaar ervaring opdoen op een MBO-school en tegelijkertijd hiervoor een certificaat behalen. Dit certificaat is te gebruiken als assessment voor toelating tot het officieel wettelijk erkende Pedagogisch Getuigschrift. Deze kan zodoende versneld worden behaald. Inmiddels zijn er zo’n 35 kandidaten geplaatst in de regio.
Een ander voorbeeld van een initiatief in het onderwijs dat UWV onder de aandacht brengt bij scholen is Qrabbl (Eindhoven). Qrabbl levert creatieve invallers (qrabbelaars) voor onder andere het basisonderwijs. Dit zijn mensen zonder lesbevoegdheid die werkervaring hebben in een creatief vakgebied. Denk hierbij aan: theatermaker, danslerares, beeldend kunstenaar, fotograaf, techniek of websitebouwers. Zij zijn, als zzp-er, onder andere in te zetten bij ziekte of tekorten aan leerkrachten. Deze creatieve invallers kunnen via de eigen academie van Qrabbl bijscholing krijgen in bijvoorbeeld klasmanagement en didactische vaardigheden.

Bron: UWV.