De vraag naar ICT’ers in Brabant blijft toenemen en de ICT wordt de komende jaren naar verwachting de sterkst groeiende sector. Die verwachte groei gaat echter samen met personeelstekorten: nergens is de arbeidsmarkt zo krap als voor ICT-beroepen. Er zijn nog altijd werkzoekenden met een ICT-achtergrond, maar in veel gevallen voldoen zij niet aan de eisen die werkgevers stellen. De jarenlange krapte in combinatie met toenemende vraag door digitalisering, dwingt werkgevers om anders te werven. Creatieve oplossingen zijn nodig om deze mismatch op te lossen en het potentieel van deze beroepsklasse te benutten.

Het aantal werknemersbanen in de ICT is sinds 2015 jaarlijks gegroeid en het is de sterkst stijgende sector in de provincie. Voor 2023 voorspelt UWV voor de sector ICT een groei van 600 nieuwe (werknemers)banen (+1,6%) en een toename van 1.100 (+3,1%) in 2024. Daarmee wordt de ICT, hoewel het de kleinste sector is wat het aantal werknemersbanen in Noord-Brabant betreft, naar verwachting de komende jaren de sterkst groeiende sector

In Noord-Brabant is er al sinds 2018 sprake van een zeer krappe arbeidsmarkt voor ICT-beroepen. De spanning is sindsdien verder toegenomen. De tekorten blijven naar verwachting aanhouden. In het eerste kwartaal van 2023 stonden er 4.300 ICT-vacatures open. Dat is 41% meer dan in het eerste kwartaal van 2019. Er is veel vraag naar softwareontwikkelaars, informatiemanagers ICT en analisten ICT-systemen. Het aantal vacatures voor securityspecialisten is in vergelijking met vier jaar geleden zelfs meer dan verdubbeld. Door de snelle technologische ontwikkelingen zal de vraag naar ICT’ers toenemen. Ook zal er vervangingsvraag ontstaan door uitstroom van 60-plussers die de pensioensgerechtigde leeftijd bereikt (1.800). Het gaat om 6% van de gehele sector. In vergelijking met andere sectoren is dit aandeel erg laag. De 1.800 uittredende werknemers in de ICT-sector zijn een onderschatting van de totale uitstroom van ICT’ers omdat er ook ICT’ers in andere sectoren werken. Zo werkt 4 op de 10 ICT’ers in de sector informatie en communicatie. 62% Werkt in andere sectoren, zoals zakelijke of financiële dienstverlening of openbaar bestuur.
 

Na het tweede kwartaal van 2022 daalde het aantal openstaande ICT-vacatures, maar bleef dit aantal (veel) hoger dan jaren geleden. Een verklaring voor deze afname is dat bestaande vacatures steeds moeilijker te vervullen waren en dat werkgevers ontmoedigend kunnen zijn om nieuwe vacatures open te zetten. Werkgevers gingen ook over op andere manieren om vacatures te vervullen. Zo blijkt uit een UWV werkgeversonderzoek dat bijna de helft van de ICT-werkgevers met moeilijk vervulbare vacatures het werk verdeelt onder de zittende werknemers. Het tekort aan ICT’ers dwingt werkgevers om bestaande wervingsstrategieën aan te scherpen, maar ook naar nieuwe manieren van werven te kijken. Zo benaderen werkgevers in deze sector vaker dan gemiddeld kandidaten zelf via sociale media (43%). Met name LinkedIn (80%) wordt hiervoor gebruikt. Ook wordt er meer gebruik gemaakt van werving in het buitenland (14%) blijkt uit het werkgeversonderzoek van UWV.

Het aantal WW’ers dat geregistreerd staat bij UWV met een ICT-beroep is in juli 2023 ten opzichte van dezelfde maand in 2019 met bijna een derde gedaald. Van het huidige aantal WW-uitkeringen voor ICT-beroepen (507), staan de meeste ingeschreven als softwareontwikkelaar en servicedeskmedewerker. Ongeveer de helft van de WW’ers met een ICT-beroep heeft als hoogste opleiding mbo niveau 4. Hoewel er dus nog wel werkzoekenden zijn, is er sprake van een kwalitatieve mismatch: de meeste werkgevers eisen minimaal een hbo- of wo-diploma. Mensen die een WW-uitkering ontvangen met een ICT-achtergrond op mbo-niveau komen hierdoor minder snel aan een nieuwe baan. Ook bestaat er een oververtegenwoordiging van ICT’ers van 55 jaar of ouder in de WW.

Bijna 30% van de ICT’ers met een WW-uitkering is 55 jaar of ouder in Noord-Brabant. Dit is hoog in vergelijking met het aandeel 55-plussers onder werkende ICT’ers (landelijk 14%). Naast de hoge opleidingseisen vragen werkgevers om specialistische ICT-vakkennis en inzicht in bedrijfsprocessen en sociale vaardigheden. Voor werkzoekenden met beperkte beschikbaarheid, verouderde certificaten/diploma’s/vaardigheden of zonder de gevraagde competenties is het lastig om weer (snel) aan het werk te komen.

De krapte voor ICT-beroepen speelt al langere tijd. Veel werkgevers gaan daardoor intensiever werven. Zo zetten zij headhunters in, laten vacatures langer openstaan of werven via sociale media. Maar er zijn ook andere initiatieven, zoals bijvoorbeeld het omscholen van werkzoekenden. Zo zoeken werkgevers werknemers met recente ICT-vaardigheden. Vaak vinden zij dit nog relevanter dan een diploma. Omscholen kan dus kansen bieden voor werkzoekenden. Uit bronnen van UWV blijkt dat er veel overstappen worden gemaakt vanuit administratieve beroepen naar de ICT. Door digitalisering zijn bepaalde bedrijfsadministratieve handelingen overbodig geworden, zoals het samenstellen van jaarrekeningen en het opstellen van loonafgiften. Dit biedt ruimte voor hen een overstap te maken richting de ICT. In de Brainport-regio in en rondom Eindhoven en Helmond is het project ‘Reskilling IT’ in het leven geroepen in de strijd tegen het personeelstekort. Mensen worden tijdens dit traject omgeschoold naar de IT-branche. Het gaat daarbij vooral om werken in de techsupport als IT helpdeskmedewerker of werkplekondersteuner. “Na zes intensieve weken in de schoolbanken zijn deelnemers klaar om aan de slag te gaan bij een van de deelnemende bedrijven“, zegt Richard Kerste, projectmanager bij Brainport Development. “Uit de praktijk blijkt dat het lastig is voor mensen om middels omscholing aan de slag te gaan in IT-banen als softwareontwikkelaar of cloud engineer. Daarom steken wij in op aantrekkelijke instapbanen met wat meer praktisch werk, bijvoorbeeld op een IT helpdesk. En als iemand er goed in blijkt te zijn, kan die degene doorontwikkelen naar andere IT functies.” De deelnemers aan dit omscholingstraject hebben allerlei verschillende achtergronden. Kerste: “Van mensen die niet meer gelukkig zijn in hun werk en zich graag laten omscholen. Anderen komen vanuit een uitkeringssituatie bij UWV of een van de gemeentes. Maar het belangrijkste is dat de deelnemers gemotiveerd zijn en affiniteit hebben met techniek en IT. Werkervaring in de IT is niet nodig. En het vraagt om mbo niveau 4 werk- en denkniveau of hoger, maar een diploma hoeft niet.”

Bron: UWV